List of units

About Us

Oddział Kliniczny Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej, Gastroenterologicznej i Transplantologii

Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie to od lat wiodący w kraju, wysokospecjalistyczny ośrodek chirurgiczny. Leczy się tu wszystkie schorzenia przewodu pokarmowego z zakresu chirurgii ogólnej, choroby sutka, a także wykonuje przeszczepy nerek. W szerokim zakresie wykonuje się zabiegi z zakresu chirurgii laparoskopowej, endoskopowej i ultrasonografii zabiegowej. Rocznie w Oddziale hospitalizowanych jest około 4.500 pacjentów. Większość z nich to chorzy z nowotworami przewodu pokarmowego, guzami endokrynnymi i schorzeniami piersi.

Klinika jest praktycznie jedynym ośrodkiem w Małopolsce zapewniającym możliwość chirurgicznego leczenia wszystkich chorób nowotworowych układu pokarmowego, zwłaszcza zabiegów poszerzonych w zakresie żołądka, trzustki i jelita grubego, których liczba wynosi od 300 do 500 rocznie. Jednocześnie udzielanych jest rocznie ok. 30.000 porad ambulatoryjnych i badań diagnostycznych.

Oddział Kliniczny dysponuje blokiem operacyjnym z 5 salami operacyjnymi oraz samodzielnymi pracowniami ultrasonograficzną, endoskopową, motoryki, genoterapii, psychologiczną, informatyki, multimedialną oraz posiada Regionalną Poradnię Wczesnej Diagnostyki i Leczenia Chorób Sutka. Niemal połowę pacjentów Kliniki stanowią mieszkańcy miasta Krakowa i okolic, a pozostałą część pacjenci z całego kraju.

Od wielu lat Klinika jest wiodącym ośrodkiem chirurgicznym w Polsce. Uznaniem wysokiej jakości świadczonych usług medycznych są m. in. tytuły najlepszej kliniki chirurgii w Polsce w rankingu Newsweeka w latach 2001, 2002, 2003, 2004 i 2006 oraz w rankingu Wprost w 2004. Kierownik Kliniki pełni funkcję Sekretarza Generalnego Europejskiego Towarzystwa Chirurgicznego, z siedzibą w tutejszej Klinice.

Zespół Kliniki prowadzi szeroko zakrojoną współpracę z wieloma ośrodkami na terenie całej Polski, jak również z ośrodkami zagranicznymi.

Bogate zaplecze dydaktyczne Kliniki oraz profil leczonych schorzeń pozwalają na prowadzenie zajęć w ramach stażów podyplomowych, stażów wymaganych do specjalizacji z zakresu chirurgii ogólnej, a także szkoleń dla ordynatorów i lekarzy oddziałów chirurgicznych z rejonu Małopolski. W Klinice prowadzone są dla Medycznego Centrum Kształcenia Podyplomowego kursy podyplomowe obowiązujące do specjalizacji, tzw. kursy akredytowane, jak również doskonalące w celu pogłębienia wiedzy w określonych specjalizacjach i uzyskania certyfikatu. Klinika posiada uprawnienia do szkolenia specjalizacyjnego w dziedzinie chirurgii ogólnej i ma 16 miejsc szkoleniowych, na których zatrudnieni są młodzi lekarze przygotowujący się do zdobycia specjalizacji z zakresu chirurgii ogólnej. W Klinice znajduje się centrum dydaktyczo-szkoleniowe Europejskiego Towarzystwa Chirurgicznego.

Historia

Pierwsza w Polsce katedra chirurgii została utworzona w Krakowie w roku 1779 w czasie reformy Akademii Krakowskiej przez Hugo Kołłątaja. Chirurgia, która do tej pory była domeną cyrulików i balwierzy stała się dziedziną nauki. Ta symbioza rzemiosła chirurgicznego i nauki uniwersyteckiej legła u podstaw krakowskiej szkoły chirurgicznej, której "kręgosłupem" była katedra chirurgii. Historia chirurgii krakowskiej obejmująca 226 lat odzwierciedla dzieje światowej chirurgii. Okres ten jest także istotny w aspekcie dziejów państwa polskiego od czasów panowania ostatniego króla polskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego i zrywu narodowego w obronie niepodległości, jakim było powstanie kościuszkowskie poprzez okres rozbiorów oraz równie burzliwe lata do końca XX wieku. Tutaj też zrodziła się idea zjednoczenia chirurgów polskich w czasach rozbiorów, gdy szanse odzyskania niepodległości były prawie żadne.

Gdy Hugo Kołłątaj reformował Akademię Krakowską nie miał problemów ze znalezieniem odpowiedniego kandydata na profesora nowoutworzonej katedry chirurgii. Został nim pijar Rafał Józef Czerwiakowski (1743-1816), którego nazywamy ojcem chirurgii polskiej. Ten wybitny człowiek łączył w sobie cechy wybitnego lekarza, mistrza rzemiosła chirurgicznego i wielkiego humanisty. Do czasów obecnych jest on wzorem do naśladowania także jako wybitny nauczyciel pierwszych pokoleń chirurgów, autor pierwszego polskiego podręcznika chirurgii "Nauka chirurgii uniwersalnej" i wielotomowego dzieła "Narządu Powszechnego Opatrzenia Chirurgicznego" część I-VI.

Kolejnym kreatorem krakowskiej szkoły chirurgicznej był Ludwik Bierkowski (1801-1860), który w latach 1830-1860 był profesorem katedry chirurgii Akademii Krakowskiej. Należy podkreślić, że Ludwik Bierkowski został powołany na to stanowisko w wieku 29 lat. Wybór w tak młodym wieku był wyrazem uznania jego osiągnięć jako autora pierwszego atlasu anatomiczno-chirurgicznego.

Jednym z kolejnych następców był Jan Mikulicz-Radecki (1850-1905), jeden z największych chirurgów w dziejach tej dyscypliny klinicznej. Był profesorem chirurgii w Krakowie, następnie w Królewcu i w końcu we Wrocławiu. Okres krakowski działalności profesora Jana Mikulicza-Radeckiego został bliżej poznany między innymi dzięki pamiętnikowi jego żony Henrietty Pacher oraz materiałom pruskiego archiwum zawierającego korespondencję ówczesnego ministra oświaty Friedricha Althoffa z Mikuliczem. Jego następca Ludwik Rydygier (1850-1920) jest drugim obok Jana Mikulicza-Radeckiego najbardziej znanym w świecie kontynuatorem krakowskiej szkoły chirurgicznej. Należy podkreślić, że Rydygier dopiero w ostatnich 20-tu latach doczekał się przywrócenia należnego mu miejsca wśród chirurgów świata. Starał się także o stworzenie forum wymiany myśli i prezentacji wyników badań, jakimi były zjazdy chirurgów polskich oraz powołanie Towarzystwa Chirurgów Polskich. Ludwik Rydygier zorganizował też w 1889 roku I-szy Zjazd Chirurgów Polskich, który połączył z otwarciem nowej kliniki chirurgicznej w Krakowie. Był to pierwszy w Europie budynek wybudowany dla potrzeb chirurgii, bowiem dotychczas wykorzystywano pomieszczenia poklasztorne.

Następnie na wyróżnienie zasługuje Alfred Obaliński (1843-1898) świetny chirurg i nauczyciel, który żył w czasach Mikulicza i Rydygiera i z nimi przegrywał rywalizację o stanowisko profesora katedry chirurgii w Krakowie. Był on wspaniałym chirurgiem, który jako pierwszy lekarz w Polsce wykorzystał promienie Roentgena do prześwietlenia łokcia i wykrycia skutku urazu (10 lutego 1896 r.), już w miesiąc po pierwszej publikacji Roentgena.

Po Alfredzie Obalińskim katedrę chirurgii objął Bronisław Kader (1863-1937) i kierował nią w latach 1889-1924. Był uczniem Mikulicza we Wrocławiu, który rekomendował go na kierownika katedry w Krakowie. Wykonał on pierwszą w Polsce resekcję wątroby.

W okresie choroby prof. Kadera jego obowiązki przejął Maksymilian Rutkowski (1867-1947), dotychczasowy ordynator Oddziału Chirurgicznego szpitala św. Łazarza. Zasłynął jako pierwszy polski chirurg, który usunął wyspiaka trzustki produkującego insulinę, otwierając tym samym nowy dział chirurgii endokrynologicznej. Pierwszą operację wykonał w 1939 roku, a drugą na początku 1940 r. zanim Niemcy zajęli Klinikę.W okresie powojennym na stanowisko profesora powrócił prof. Jan Glatzel, ale tylko na krótki okres czasu. Jego następcą został profesor Józef Bogusz (1904-1993), który rozwinął chirurgię tarczycy, ponieważ region karpacki był terenem endemicznym wola, a liczba kobiet z tą chorobą była najwyższa w Polsce.

W latach 1975-2003 funkcję kierownika Kliniki pełnił profesor Tadeusz Popiela.W okresie tym w Katedrze stworzono nowoczesne pracownie: endoskopową, ultrasonograficzną, motoryki oraz psychologiczną. Dzięki wyżej wymienionym pracowniom wprowadzono po raz pierwszy w Polsce nowatorskie metody cholangioskopii śródoperacyjnej, endoskopii zabiegowej i ultrasonografii.

Utworzona w Katedrze pracownia endoskopowa jest jedną z najbardziej znanych w Polsce, a jej wysoki poziom jest wspólnym osiągnięciem Profesora i jego współpracowników, zwłaszcza profesor Danuty Karcz. Chirurgia endoskopowa stała się w Katedrze metodą chirurgii minimalnie inwazyjnej, a wprowadzenie nowoczesnej laparoskopii było kontynuacją idei kreowania chirurgii maksymalnie oszczędnej.

Ważną metodą diagnostyczną chorób przewodu pokarmowego jest ultrasonografia. Pracownia został utworzona i rozbudowana przez zespół pracowników Kliniki pod kierunkiem profesora Jana Kuliga, który wprowadził do chirurgii ultrasonografię śródoperacyjną jak również ultrasonografię przez otwory naturalne i jamy ciała (endoskopowa ultrasonografia, endorektalna i przewodowa). Zespół Kliniki opublikował pierwszą w Polsce pracę dotyczącą diagnostyki ultrasonograficznej pęcherzyka żółciowego u chorych z kamicą. Innym kierunkiem praktycznego zastosowania nowoczesnych metod diagnostycznych w Katedrze było wprowadzenie manometrii i pH-metrii, które wykorzystywano w leczeniu chorych z chorobą refluksową i kurczu wpustu. Natomiast manometrię wykorzystuje się także w diagnostyce i leczeniu chorób dróg żółciowych.

Coraz większa liczba chorych z nowotworami przewodu pokarmowego, trzustki wątroby i dróg żółciowych trafiających do Kliniki wpłynęła na zmianę jej profilu, w którym zaczęła dominować chirurgia onkologiczna. W leczeniu chorych z nowotworami coraz większe znaczenie obok chirurgii ma radioterapia i chemioterapia. W Klinice został utworzony oddział chemioterapii dla chorych leczonych z powodu nowotworów. Wprowadzono także radioterapię śródoperacyjną, oddano do użytku salę operacyjną z możliwością wykonywania radioterapii śródoperacyjnej.

W roku 2003 po odejściu profesora Tadeusza Popieli na emeryturę kierownikiem Katedry został profesor Jan Kulig, który jest pracownikiem Katedry od 1975 r. W ciągu 28 lat pracy prof. Jan Kulig zdobył specjalizację z chirurgii ogólnej oraz uzyskał stopnie naukowe od doktora medycyny ( roku 1978), do profesora zwyczajnego (w roku 2005) włącznie.

fot. Agnieszka Diaków | Archiwum SU