Rak żołądka
Objawy raka żołądka
Pierwsze objawy raka żołądka są zwykle dyskretne i niecharakterystyczne, dlatego często są bagatelizowane przez pacjentów. Objawy takie jak zgaga, dyskomfort i uczucie pełności po posiłku czy pobolewania w nadbrzuszu są dość powszechne i często są długo lekceważone. Z tych powodów pacjenci nie są kierowani na badania specjalistyczne w tym gastroskopię a rozpoznanie raka żołądka jest często opóźnione.
Niektóre objawy, które mogą być wywołane rakiem żołądka we wczesnym stadium to:
- dyskomfort w nadbrzuszu
- słabo nasilone dolegliwości bólowe
- nudności
- zgaga
- utrata apetytu
- osłabienie
Gdy rak żołądka staje się bardziej zaawansowany, objawy stają się bardziej oczywiste. Obejmują one:
- niewyjaśnioną lub niezamierzoną utratę masy ciała
- wymioty po posiłkach
- ból brzucha, szczególnie po posiłkach
- kłopoty z połykaniem
- badania krwi wykazujące anemię
- okresowa zmiana barwy stolca na ciemny (smolisty)
Objawy te oczywiście mogą być związane z innym stanem chorobowym niezwiązanym z rakiem żołądka. Jeśli jednak doświadczysz któregokolwiek z tych symptomów, porozmawiaj ze swoim lekarzem, aby sprawdzić, czy nie powinieneś poddać się dokładniejszym testom diagnostycznym.
Czynniki ryzyka
Znanych jest wiele czynników zwiększonego ryzyka zachorowania na raka żołądka.
Niektóre z nich możemy sami kontrolować. Przykładowo, od naszych decyzji zależy dieta i styl życia, które niewątpliwie odgrywają rolę w ryzyku zachorowania na raka żołądka. Dieta bogata w produkty nadmiernie słone, wędzone lub marynowane, oraz używanie tytoniu i picie dużej ilości alkoholu zwiększają ryzyko zachorowania. Inne znane czynniki ryzyka to otyłość i ekspozycja zawodowa na niektóre substancje np. w stolarstwie, rolnictwie, górnictwie czy przemyśle metalurgicznym.
Czynniki ryzyka, na które nie mamy dużego wpływu i których nie możesz kontrolować to między innymi:
- infekcja bakterią Helicobacter pylori, wywołującą przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka
- zachorowania na raka żołądka w rodzinie
- przynależność etniczna (częściej chorują osoby pochodzenia azjatyckiego, wschodnioeuropejskiego oraz południowoamerykańskiego)
- grupa krwi A
- współwystępowanie chorób takich jak niedokrwistość złośliwa (Addisona-Biermera),
- choroby dziedziczne zwiększające ryzyko to:
- rodzinna polipowatość gruczolakowata
- dziedziczny rozlany rak żołądka
- zespół Peutza-Jeghersa
- dziedziczny rak jelita grubego niezwiązany z polipowatością, zwany także zespołem Lyncha
-mutacje w niektórych genach, takich jak BRCA1, BRCA2 lub CDH1
Rozpoznawanie
Skuteczność leczenia raka żołądka jest zależna od dokładnego rozpoznania w tym ustaleniu stopnia zaawansowania (stadium choroby). Od prawidłowego rozpoznania stopnia zaawansowania choroby uzależniony jest wybór optymalnej czyli jednocześnie najlepszej metody leczenia.
Endoskopia
Podczas endoskopii lekarz wprowadza cienką giętką „rurkę” czyli endoskop (gastroskop) przez usta, następnie przez przełyk do żołądka pacjenta. Dzięki endoskopii lekarz ma możliwość obejrzenia wnętrza żołądka, a jeżeli stwierdzi on podejrzane zmiany w trakcie endoskopii może pobrać próbki (wycinki) do badania mikroskopowego które wykonuje lekarz specjalista patomorfolog.
W czasie badania endoskopowego nie jest konieczne znieczulenie ogólne (czyli narkoza) bo zwykle wystarczające jest miejscowe znieczulenie gardła.
Badanie radiologiczne żołądka z kontrastem
W czasie tej procedury diagnostycznej (często zwanej rentgenem lub prześwietleniem żołądka), pacjent pije płynny roztwór zawierający środek kontrastowy, który pojawia się na zdjęciu rentgenowskim i pomaga lekarzowi zobaczyć wyraźny obraz nieregularności na przebiegu przewodu pokarmowego mogących być wynikiem obecności guza nowotworowego. Badanie to zostało niemal całkowicie zastąpione przez endoskopię.
Ocena stopnia zaawansowania
Gdy diagnoza o nowotworze złośliwym żołądka zostanie potwierdzona przez zespół lekarzy, kolejnym krokiem jest określenie zaawansowania choroby. W tym celu stosuje się badania obrazowe. Jest to ważny moment w ustaleniu indywidualnego planu leczenia dla każdego chorego.
Do opisania stopnia zaawansowanie nowotworu wykorzystuje się klasyfikację gdzie:
- T oznacza zaawansowanie guza pierwotnego
- N reprezentuje, czy guz rozprzestrzenił się na pobliskie węzły chłonne
- M wskazuje na to, czy rak dał przerzuty, tzn. rozprzestrzenił się na inne części ciała
Wykorzystywane do tej oceny badania obrazowe to najczęściej:
- Tomografia komputerowa (CT)
Dzięki obrazom uzyskanym w tym badaniu, można określić lokalizację i wielkość guza, jego położenie względem sąsiednich struktur i obecność przerzutów w innych niż żołądek narządach.
- Pozytonowa tomografia emisyjna (PET)
W tym badaniu ogniska komórek rakowych są wizualizowane dzięki wprowadzeniu niewielkiej ilości substancji radioaktywnej. Jest to bardzo swoista metoda rozpoznawania nowotworów, szczególnie w rozpoznawaniu przerzutów odległych w narządach poza jamą brzuszną.
- Ultrasonografia endoskopowa (EUS)
W tym badaniu sonda USG umieszczona jest na końcu endoskopu (tj. gatsroskopu) i pozwala na ocenę „grubość” nacieku nowotworu oraz obecność przerzutów do okolicznych węzłów chłonnych.
- Laparoskopia zwiadowcza
Podczas tego małoinwazyjnego zabiegu chirurgicznego lekarz wprowadza laparoskop (przyrząd z kamerą i źródłem światła na końcu) do jamy brzusznej pacjenta przez małe nacięcie skóry. Obraz z kamery jest wyświetlany na dużym ekranie. Chirurg bada wnętrze jamy brzusznej i pobiera próbki tkanek za pomocą specjalnie zaprojektowanych narzędzi chirurgicznych. Badanie to wykorzystywane jest do oceny obecności zmian poza żołądkiem, wewnątrz jamy brzusznej.
Należy podkreślić, że w Szpitalu Uniwersyteckim wszystkie wymienione nowoczesne metody rozpoznawania raka żołądka są dostępne i rutynowo wykorzystywane.
Leczenie
Coraz bardziej precyzyjne określanie stopnia zaawansowania choroby, postęp technologii chirurgicznych i lepsze poznanie różnych typów raka żołądka powoduje, iż rak żołądka staje się coraz częściej chorobą uleczalną, pomimo że nadal jest chorobą źle rokującą.
W Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie lekarze zespołowo w czasie tzw. Konsylium Onkologicznym podejmują decyzje o indywidualnym i spersonalizowanym planie leczenia dla każdego z pacjentów. Tworząc twój plan opieki, bierzemy pod uwagę takie czynniki jak umiejscowienie guza nowotworowego, jego stopień naciekania ściany żołądka, obecność przerzutów do okolicznych węzłów chłonnych lub innych narządów. Bierze się również pod uwagę wcześniejszej prowadzoną terapie.
Podstawowym elementem leczenia raka żołądka jest zabieg operacyjny. Najczęściej zabieg chirurgiczny poprzedzony jest chemioterapią która jest kontynuowana również po zabiegu chirurgicznym.
Rak żołądka najczęściej wymaga częściowego lub całkowitego wycięcia (resekcji) żołądka wraz z usunięciem okolicznych węzłów chłonnych. Często zabieg należy poszerzyć o wycięcie innych narządów np. śledziony.
Zabieg operacyjny najczęściej związany jest z konicznością wykonania przecięcia skóry i powłok jamy brzusznej długości ok 20 cm. Coraz częściej wykonuje się też wycięcie części lub całego żołądka na drodze laparoskopii czyli poprzez wykonanie kilka małych nacięć jamy brzusznej w celu wprowadzenia kamery i odpowiednich narzędzi.
W przypadku bardziej zaawansowanego raka żołądka, zespół lekarzy może zalecić inne metody leczenia bez konieczności zabiegu chirurgicznego. Metody te to chemioterapia, radioterapia lub zabiegi łagodzące objawy np. wytworzenie dostępu do żywienia dojelitowego czy endoskopowe umieszczenie protezy w miejscu zwężenia. Te terapie mogą pomóc pacjentowi żyć dłużej i odczuwać mniej objawów oraz pozwalają kontynuowanie chemioterapii
Onkolodzy w naszym szpitalu mają doświadczenie w wyborze skutecznej chemioterapii. Chemioterapia która ma miejsce przed operacją, może zmniejszyć rozmiar guza nowotworowego i ułatwić jego chirurgiczne usunięcie. Terapia uzupełniająca, która ma miejsce po operacji, pozwala wyeliminować pozostałe komórki rakowe.
Innym rodzajem terapii przy raku żołądka jest chemioterapia dootrzewnowa (IP), w której lekarz umieszcza leki chemioterapeutyczne bezpośrednio wewnątrz jamy brzusznej za pomocą wszczepionych chirurgicznie cewników (cienkich rurek). Chemioterapia dootrzewnowa może być skuteczniejszą metodą leczenia rozsiewu otrzewnowego raka żołądka niż leki stosowane w chemioterapii przyjmowane doustnie lub dożylnie.
W wielu chorych najlepszym wyborem leczenia jest radioterapia która wykorzystuje promienie lub cząsteczki o wysokiej energii do zabijania komórek rakowych. W Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie często stosujemy to podejście po operacji raka żołądka, jeśli uważamy, że może ono pomóc. Zespół lekarzy może zalecić radioterapię samodzielnie lub w połączeniu z chemioterapią. Jeśli zabieg chirurgiczny nie jest będzie dla Ciebie najlepszym wyborem, radioterapia może pomóc Ci poczuć się lepiej, zmniejszając objawy. Możemy użyć zaawansowanych technologii, aby zapewnić promieniowanie bezpośrednio do guzów w żołądku i wokół niego, ograniczając jednocześnie narażenie na pobliskie zdrowe tkanki. Nasi specjaliści od radioterapii dysponują sprzętem i technologiami zapewniającymi skuteczność a jednocześnie minimalizowanie objawów ubocznych.
