Zakłady

Pracownia Bronchoskopii i Ultrasonografii Wewnątrzoskrzelowej (EBUS)

Pracownia Bronchoskopii i Ultrasonografii Wewnątrzoskrzelowej

• Rutynowe badanie bronchofiberoskopowe z oceną drzewa oskrzelowego i możliwością wykonania:
  • popłuczyn oskrzelowych do badań mikrobiologicznych i cytologicznych
  • wymazów szczoteczkowych,
  • wycinków szczypczykowych z oskrzela (EB – Biopsja Oskrzela)
  • wycinków szczypczykowych z płuca (TBLB - Przezoskrzelowa Biopsja Płuca),
  • konwencjonalnej aspiracyjnej biopsji igłowej przezoskrzelowej węzłów chłonnych śródpiersia (cTBNA)
  • płukania oskrzelowo-pęcherzykowego (BAL)

• Przezoskrzelowa aspiracyjna biopsja igłowa węzłów chłonnych śródpiersia pod kontrolą ultrasonografii w czasie rzeczywistym (RT-EBUS/TBNA)

• Diagnostyka zmian obwodowych w płucach z zastosowaniem ultrasonograficznej sondy obwodowej (Radial mini-probe EBUS) oraz nowoczesnego ultra-cienkiego bronchofiberoskopu

Pracownia Bronchoskopii

PRACOWNIA BRONCHOSKOPII ZAKŁADU ENDOSKOPII NSSU W KRAKOWIE

W Pracowni Bronchoskopii Zakładu Endoskopii NSSU w Krakowie wykonywane są diagnostyczne i terapeutyczne zabiegi bronchofiberoskopowe. Na dwóch salach zabiegowych, wyposażonych w nowoczesną aparaturę endoskopową i monitorującą parametry życiowe pacjenta, przeprowadzane są badania przez wysokokwalifikowaną i doświadczoną kadrę – lekarzy pulmonologów i pielęgniarki endoskopowe.       

Badania bronchoskopowe wykonywane są w znieczuleniu miejscowym i tzw. płytkiej sedacji, która znacznie poprawia komfort przeprowadzanych zabiegów. W wybranych przypadkach istnieje możliwość wykonywania zabiegu w znieczuleniu ogólnym pod kontrolą anestezjologa.

Pracownia wykonuje szeroki zakres badań diagnostycznych, takich jak: bronchofiberoskopia z pobraniem celowanych popłuczyn oskrzelowych do badań (m.in. cytologicznych, mikrobiologicznych), wymazów szczoteczkowych, wycinków szczypczykowych z oskrzela (EB – Biopsja Oskrzela), z płuca (TBLB - Przezoskrzelowa Biopsja Płuca), węzłów chłonnych śródpiersia (cTBNA – Konwencjonalna Przezoskrzelowa Aspiracyjna Biopsja Igłowa) oraz płukanie oskrzelowo-pęcherzykowe (BAL) przydatne w diagnostyce chorób śródmiąższowych płuc.

W Pracowni Bronchoskopii przeprowadzane są również wewnątrzoskrzelowe badania ultrasonograficzne przy użyciu sond sektorowych (EBUS) i radialnych (miniprobe-EBUS) w diagnostyce nienowotworowych i nowotworowych powiększonych węzłów śródpiersia i guzków obwodowych płuca. Dzięki stosowanym metodom obrazowym wykonywane są przezoskrzelowe aspiracyjne biopsje igłowe pod kontrolą ultrasonograficzną w czasie rzeczywistym (RT-EBUS/TBNA) umożliwiające precyzyjną diagnostykę i ocenę stopnia zaawansowania raka płuca (staging) i podjęcie właściwej decyzji o dalszym leczeniu onkologicznym.

Od niedawna Pracownia Bronchoskopii dysponuje ultracienkimi bronchofiberoskopami z dedykowaną sondą ultrasonograficzną (miniprobe- EBUS) i możliwością wykonania biopsji przezoskrzelowej co znacznie poprawiło skuteczność diagnostyki obwodowych guzków płuca.

W Pracowni Bronchoskopii po raz pierwszy w Polsce wykonano zabieg termoplastyki oskrzelowej (BT - bronchial thermoplasty), metody stosowanej w leczeniu niektórych postaci ciężkiej astmy oskrzelowej.

Endoskopowa ultrasonografia (EUS) w górnym odcinku przewodu pokarmowego

Endoskopowa ultrasonografia (endoscopic ultrasound, EUS) w górnym odcinku przewodu pokarmowego jest badaniem wykonywanym zwykle w celu dokładnej oceny stwierdzonych wcześniej zmian chorobowych w narządach lub w otoczeniu górnego odcinka przewodu pokarmowego oraz w celu potwierdzenia lub wykluczenia tego typu zmian przy ich podejrzeniu postawionym na podstawie objawów klinicznych lub wykonanych wcześniej innych badań. Informacje uzyskane podczas endoskopowej ultrasonografii mogą pozwolić na postawienie rozpoznania lub ocenę stopnia zaawansowania choroby, co może mieć istotny wpływ na dalsze postępowanie.

Przeprowadzenie zabiegu

Przed zabiegiem lekarz może zlecić wykonanie badań krwi. Zabieg wykonuje się na czczo, co oznacza, że w ciągu 6 godzin przed jego rozpoczęciem należy wstrzymać się od jedzenia i picia. Po konsultacji z lekarzem pacjenci przyjmujący leki na stałe mogą je zwykle zażyć popijając niewielką ilością wody. W zależności od wskazań przed zabiegiem lub w jego trakcie mogą zostać podane dożylnie leki uspokajające, nasenne, przeciwbólowe i/lub środek kontrastowy do badania ultrasonograficznego. Aby to umożliwić do żyły obwodowej przed zabiegiem zakładana jest jednorazowa kaniula. Przed zabiegiem zwykle do jamy ustnej i gardła podaje się także lek znieczulający miejscowo w aerozolu. Bezpośrednio przed zabiegiem należy wyjąć z jamy ustnej wszystkie nieprzytwierdzone na stałe przedmioty (np. protezy zębowe).

W trakcie zabiegu pacjent leży na lewym boku. Zabieg wykonuje się za pomocą giętkiego endoskopu o średnicy 12 – 13 mm, który wprowadza się pod kontrolą wzroku przez jamę ustną i gardło do przełyku, żołądka i dwunastnicy. Na końcu endoskopu znajduje się niewielka głowica ultrasonograficzna, która pozwala na uwidocznienie ściany przewodu pokarmowego oraz jego otoczenia wraz z położonymi tam narządami i strukturami anatomicznymi (np. trzustka, drogi żółciowe, naczynia, węzły chłonne). Zabieg zazwyczaj trwa od kilkunastu do kilkudziesięciu minut. Mogą się z nim wiązać nieprzyjemne doznania podobne do występujących podczas gastroskopii: odruchy wymiotne, kaszel, odbijanie powietrza, uczucie rozciągania w jamie brzusznej. Są to w większości naturalne reakcje odruchowe, a ich nasilenie jest osobniczo zmienne. Podawane leki mają na celu zmniejszenie nasilenia lub wyeliminowanie nieprzyjemnych doznań.

Bezpośrednio po zabiegu pacjent pozostaje na obserwacji w oddziale szpitalnym. W tym czasie prosimy pozostać na czczo, aż do czasu wyrażenia zgody na picie i jedzenie przez lekarza. Wystąpienie jakichkolwiek niepokojących objawów należy niezwłocznie zgłosić pielęgniarce lub lekarzowi.

Jeżeli w czasie zabiegu podawano leki wpływające na funkcję ośrodkowego układu nerwowego to w dniu zabiegu nie należy prowadzić pojazdów mechanicznych, obsługiwać urządzeń mechanicznych w ruchu, ani podejmować decyzji prawnych. W razie wypisu ze szpitala w dniu zabiegu konieczna jest także opieka drugiej osoby podczas powrotu do domu.

Możliwe powikłania zabiegu

Endoskopowa ultrasonografia jest zabiegiem wykonywanym od wielu lat. Na podstawie zgromadzonego doświadczenia na ten temat uważa się, że jest to zabieg bezpieczny. Według statystyk powikłania zdarzają się u 0,1% badanych osób, czyli raz na około 1000 zabiegów. Są to przede wszystkim: perforacja (przedziurawienie) ściany przewodu pokarmowego, krwawienie, działania niepożądane podawanych leków (w tym reakcje uczuleniowe) oraz powikłania związane ze współistniejącymi chorobami układu sercowo-naczyniowego lub oddechowego. Ryzyko perforacji jest większe u osób ze zwężeniem przełyku lub innej części przewodu pokarmowego oraz po zabiegach operacyjnych w obrębie górnego odcinka przewodu pokarmowego. Mimo małego ryzyka powikłań nie możemy całkowicie wykluczyć ich wystąpienia. Część powikłań może być poważna, a ich konsekwencją może być konieczność przedłużenia hospitalizacji, wykonywania badań diagnostycznych, leczenia antybiotykami, transfuzji krwi i preparatów krwiopochodnych, leczenia endoskopowego lub operacyjnego. W literaturze medycznej opisano pojedyncze przypadki zgonu związanego z powikłaniami endoskopowej ultrasonografii. Echoendoskop nie jest sprzętem jednorazowym, ale po każdym badaniu podlega czyszczeniu i dezynfekcji wysokiego poziomu, co zapewnia wymagany poziom zabezpieczenia przez przeniesieniem infekcji.

Endoskopowa ultrasonografia (EUS) w jelicie grubym

Endoskopowa ultrasonografia (endoscopic ultrasound, EUS) w jelicie grubym jest zabiegiem endoskopowym, który wymaga Pani/Pana zgody. Badanie to wykonuje się w celu dokładnej oceny zmian chorobowych w ścianie jelita grubego lub jego bezpośrednim otoczeniu. Najczęściej badany jest końcowy odcinek jelita grubego, czyli odbytnica i esica. Badanie innych odcinków jelita grubego wykonuje się rzadko. Informacje uzyskane podczas endoskopowej ultrasonografii mogą pozwolić na postawienie rozpoznania lub ocenić zaawansowanie choroby, co może mieć istotny wpływ na dalsze postępowanie.

Przeprowadzenie zabiegu

Przed zabiegiem wykonuje się wlewkę doodbytniczą w celu oczyszczenia końcowego odcinka jelita grubego ze stolca. W części przypadków jest potrzebne pełne oczyszczenie całego jelita grubego przy pomocy podawanych doustnie środków przeczyszczających. W trakcie zabiegu, u niektórych pacjentów, może zostać podany dożylnie ultrasonograficzny środek kontrastowy. W zależności od wskazań przed zabiegiem lub w jego trakcie mogą zostać podane także dożylnie leki uspokajające, nasenne, przeciwbólowe. Aby to umożliwić do żyły obwodowej założona zostaje jednorazowa kaniula.

W trakcie zabiegu pacjent leży na boku lub na wznak. Zabieg wykonuje się za pomocą giętkiego endoskopu o średnicy 12-13 mm, który wprowadza się pod kontrola wzroku przez odbyt do jelita grubego. Na końcu endoskopu znajduje się niewielka głowica ultrasonograficzna, która pozwala na uwidocznienie ściany jelita oraz narządów i struktur anatomicznych leżących w jej sąsiedztwie. Zabieg zazwyczaj trwa od kilkunastu do kilkudziesięciu minut. Mogą wiązać się z nim nieprzyjemne doznania podobne do występujących podczas kolonoskopii, takie jak: uczucie parcia na stolec, wzdęcie, ból w podbrzuszu. Ich natężenie zależy od indywidualnej wrażliwości bólowej i warunków anatomicznych.

Bezpośrednio po zabiegu pacjent pozostaje na obserwacji w oddziale szpitalnym. W tym czasie prosimy pozostać na czczo aż do czasu wyrażenia zgody na picie i jedzenie przez lekarza. Wystąpienie jakichkolwiek niepokojących objawów należy niezwłocznie zgłosić pielęgniarce lub lekarzowi.

Jeżeli w czasie zabiegu podawano leki wpływające na funkcję ośrodkowego układu nerwowego to w dniu zabiegu nie należy prowadzić pojazdów mechanicznych, obsługiwać urządzeń mechanicznych w ruchu ani podejmować decyzji prawnych. W razie wypisu ze szpitala w dniu zabiegu konieczna jest także opieka drugiej osoby podczas powrotu do domu.

Możliwe powikłania zabiegu

Ponieważ w literaturze medycznej nie ma dokładnych statystyk na temat częstości powikłań związanych z EUS jelita grubego przyjmuje się, że ryzyko z tym związane jest podobne, jak w przypadku innych badań endoskopowych jelita grubego, takich jak: sigmoideoskopia i kolonoskopia. Najważniejszym poważnym powikłaniem tych zabiegów jest perforacja (przedziurawienie) ściany jelita. Ryzyko perforacji związane z sigmoideoskopią wynosi około 1:25000 i tę wartość należy przyjąć dla zabiegów EUS, podczas których ocenia się tylko esicę i odbytnicę. Dla nielicznych zabiegów, podczas których endoskop wprowadza się także do innych odcinków jelita grubego, należy przyjąć ryzyko podobne jak dla kolonoskopii, czyli 1:1000. Ryzyko perforacji może być większe u osób ze zwężeniem lub uchyłkami jelita grubego. Inne możliwe powikłania to: krwawienie, działania niepożądane podawanych leków (w tym reakcje uczuleniowe) oraz powikłania związane ze współistniejącymi chorobami układu sercowo-naczyniowego lub oddechowego.

Mimo małego ryzyka powikłań nie możemy całkowicie wykluczyć ich wystąpienia. Część powikłań może być poważna, a ich konsekwencją może być konieczność przedłużenia hospitalizacji, wykonywania badań diagnostycznych, leczenia antybiotykami, transfuzji krwi i preparatów krwiopochodnych, leczenia endoskopowego lub operacyjnego. W skrajnie niekorzystnych przypadkach powikłania mogą doprowadzić do zgonu. Echoendoskop nie jest sprzętem jednorazowym, ale po każdym badaniu podlega czyszczeniu i dezynfekcji wysokiego poziomu, co zapewnia wymagany poziom zabezpieczenia przed przeniesieniem infekcji.

Biopsja igłowa pod kontrolą endoskopowej ultrasonografii (EUS)

Biopsja igłowa pod kontrola endoskopowej ultrasonografii jest zabiegiem endoskopowym, który wymaga Pani/Pana zgody. Poniżej przedstawiamy informacje na temat celu tego zabiegu, sposobu jego wykonania oraz możliwych powikłań.

Na podstawie dotychczas wykonanych badań stwierdzono u Pani/Pana nieprawidłowości (takie jak np. guz, naciek, torbiel, powiększone węzły chłonne) w obrębie przewodu pokarmowego lub sąsiednich narządów. Biopsja igłowa stwierdzonej zmiany/zmian pod kontrolą endoskopowej ultrasonografii ma na celu pobranie materiału do badania mikroskopowego. Wynik badania mikroskopowego pobranego materiału może się przyczynić do postawienia rozpoznania i może mieć istotny wpływ na dalsze postępowanie.

Przeprowadzenie zabiegu

Biopsje wykonuje się w trakcie zabiegu endoskopowego o nazwie endoskopowa ultrasonografia (EUS). W części przypadków przed biopsją podaje się dożylnie profilaktyczną dawkę antybiotyku. Drugą dawkę i kolejne dawki antybiotyku należy przyjąć po zabiegu zgodnie z zaleceniami, które otrzyma Pani/Pan od lekarza wykonującego zabieg. Do biopsji używa się jednorazowej igły o średnicy mniejszej lub równej 1 mm. Igłę wprowadza się przez kanał w endoskopie, a następnie, po wysunięciu jej końcówki z kanału, nakłuwa się zmianę. Położenie końcówki igły podczas nakłucia kontrolowane jest w obrazie ultrasonograficznym, na którym widać także nakłuwany narząd i sąsiadujące z nim struktury anatomiczne. Z nakłuwanej zmiany pobiera się niewielką ilość materiału do badania cytologicznego i/lub niewielki fragment tkanki do badania histopatologicznego. Jeżeli jest to uzasadnione wykonuje się także inne badania (np. markery nowotworowe, badania biochemiczne, mikrobiologiczne, cytometria przepływowa). Liczba nakłuć wykonywanych podczas zabiegu waha się zwykle od 1 do 6. W części przypadków konieczne jest nakłucie więcej niż jednej zmiany. Nakłucie nie jest bolesne.

Możliwe powikłania

Biopsja cienkoigłowa pod kontrolą EUS jest zabiegiem wykonywanym od wielu lat. Na podstawie zgromadzonego doświadczenia na ten temat uważa się, że jest to zabieg bezpieczny. Według statystyk powikłania po nakłuciach zmian litych zdarzają się u około 1,2% pacjentów, czyli raz na około 80 zabiegów. Powikłania po nakłuciu zmian torbielowatych (płynowych) mogą być nieznacznie częstsze. Mimo małego ryzyka powikłań nie możemy całkowicie wykluczyć ich wystąpienia. Najczęściej występujące powykałania to zakażenie w rejonie nakłucia i/lub ogólnoustrojowe (0-0,6%), krwawienie wewnętrzne lub do światła przewodu pokarmowego (0-0,5%), ostre zapalenie trzustki (0,25 -2% nakłuć trzustki), perforacja (przedziurawienie ściany) przewodu pokarmowego (<0,1%). Możliwe są także inne, rzadziej występujące powikłania. Część powikłań może być poważna, a ich konsekwencją może być konieczność hospitalizacji, badań diagnostycznych, leczenia antybiotykami, transfuzji krwi lub preparatów krwiopochodnych, leczenia endoskopowego lub operacyjnego. W literaturze medycznej opisano pojedyncze przypadki zgonu związanego z powikłaniami biopsji igłowej pod kontrolą EUS.

Informacje o badaniu gastroskopowym

Szanowni Państwo,

Badanie gastroskopowe wymaga Państwa zgody. Aby ułatwić Państwu podjęcie świadomej decyzji, w niniejszej ulotce przedstawiliśmy informacje o wskazaniach, sposobie przeprowadzenia badania, ewentualnych możliwych powikłaniach oraz metodach alternatywnych. W razie dodatkowych pytań, udzielimy Państwu wyjaśnień podczas bezpośredniej rozmowy z lekarzem wykonującym badanie.

•  Dlaczego planujemy u  Państwa to badanie?

Na podstawie zgłaszanych przez Państwa dolegliwości, badania fizykalnego i badań dodatkowych lekarz kierujący podejrzewa istnienie zmian chorobowych w obrębie górnego odcinka przewodu pokarmowego, tj. przełyku, żołądka lub dwunastnicy. Gastroskopia jest najdokładniejszą metodą badania tych odcinków przewodu pokarmowego. W trakcie gastroskopii nie tylko ogląda się błonę śluzową przewodu pokarmowego, ale można również pobrać wycinki ze zmian patologicznych oraz ocenić obecność bakterii Helicobacter pylori. Najczęstszymi wskazaniami do badania są następujące dolegliwości: zaburzenia połykania, utrzymujące się wymioty, bóle brzucha, podejrzenie uszkodzeń polekowych błony śluzowej przewodu pokarmowego, anemia, krwawienie do przewodu pokarmowego. Dodatkowe wskazania to: kontrola wyników leczenia zachowawczego i operacyjnego, badanie kontrolne u chorych ze zwiększonym ryzykiem rozwoju nowotworu (przełyk Barretta, anemia złośliwa). Poza diagnostyką gastroskopia wykorzystywana jest w zabiegach endoskopowych. Wskazaniami do gastroskopii zabiegowej są: usuwanie ciał obcych, tamowanie krwawienia, leczenie żylaków przełyku, udrażnianie zwężeń, usuwanie zmian patologicznych, np. polipów.

• Przebieg badania

Do badania należy obowiązkowo zgłosić się  na czczo. Badanie nie jest bolesne. Zwykle wykonuje się je w pozycji leżącej, na lewym boku, po uprzednim miejscowym znieczuleniu gardła roztworem lignokainy, wyjęciu protez zębowych i założeniu ustnika chroniącego zęby oraz instrument. Przez ustnik wprowadza się giętki wziernik (gastroskop), który następnie przesuwa się przez jamę ustną  do przełyku, żołądka i dwunastnicy. Oglądanie wnętrza przewodu pokarmowego trwa zazwyczaj kilka minut, może być dłuższe w przypadku stwierdzenia  zmian wymagających wykonania dodatkowych zabiegów, np. pobrania wycinków. Pobieranie wycinków i ewentualne dodatkowe zabiegi endoskopowe są niebolesne. W trakcie badania można doświadczać uczucia rozpierania, odbijania, może wystąpić odruch wymiotny, objawy te można kontrolować skupiając się na spokojnym, powolnym oddychaniu.

• Opis innych dostępnych metod

Alternatywnym i starszym sposobem diagnostyki schorzeń przełyku, żołądka i dwunastnicy jest badanie radiologiczne z użyciem środka kontrastowego. Podczas badania radiologicznego nie można jednak pobrać wycinków ze stwierdzonych zmian ani ich ewentualnie usunąć. Można również wykonać tomografię komputerową, która podobnie jak zdjęcie radiologiczne nie daje możliwości diagnostyki histologicznej ani usunięcia zmian.

• Możliwe powikłania

Każde badanie inwazyjne, do którego należy gastroskopia, może być przyczyną powikłań. Powikłania związane z gastroskopią są rzadkie. Występują jedynie w 0.13% wszystkich wykonanych badań. Powikłania są częstsze przy wykonywaniu zabiegów endoskopowych (gastroskopia zabiegowa). Do możliwych powikłań należy: przedziurawienie (perforacja) ściany przewodu pokarmowego – częstość występowania: 0,03%- 0,1%. Z reguły wymaga ona szybkiego leczenia operacyjnego. Niekiedy, zwłaszcza po usunięciu polipa lub pobraniu większej liczby wycinków, może dojść do krwawienia (częstość 0,03%). W zdecydowanej większości wypadków udaje się je zatrzymać metodami endoskopowymi. Bardzo rzadko krwawienie wymaga leczenia operacyjnego.  Również rzadko (poniżej 1%) dochodzi do objawów ze strony układu oddechowego lub sercowo-naczyniowego, np. ból wieńcowy, zaburzenia rytmu serca, skurcz oskrzeli.

•  Postępowanie po badaniu

Gastroskopia diagnostyczna  wykonywana jest w trybie ambulatoryjnym. Po  badaniu  można wrócić do domu. Po około godzinie można spożyć posiłek. Zabiegi endoskopowe, np. usuwanie polipów wykonuje się w trybie szpitalnym. Po zabiegu pacjent pozostaje w szpitalu zazwyczaj 24-48 godzin. Po zabiegu nie wolno jeść ani pić do czasu, aż lekarz na to zezwoli (z reguły jest to okres kilku godzin).

Mamy nadzieję, iż powyższe informacje pomogą Państwu w podjęciu świadomej decyzji i wyrażeniu zgody na proponowanie badanie.

Informacje organizacyjne

Nasz Zakład Endoskopii może wykonać dziennie ograniczoną ilość badań, co powoduje niejednokrotnie wydłużony czas oczekiwania na termin badania, dlatego bardzo prosimy o możliwie wczesne informowanie o ewentualnej rezygnacji z ustalonego terminu, co pomoże nam skrócić kolejkę do badania. Ewentualną rezygnację, lub chęć zmiany terminu badania prosimy zgłaszać do rejestracji Zakładu Endoskopii pod numery telefonu 12 4001555, 12 4001556, 124001557.

Informacje o badaniu kolonoskopowym 

Szanowni Państwo,

Badanie kolonoskopowe wymaga Państwa zgody. Aby ułatwić Państwu podjęcie świadomej decyzji, w niniejszej ulotce przedstawiliśmy informacje o wskazaniach, sposobie przeprowadzenia badania, ewentualnych możliwych powikłaniach oraz metodach alternatywnych. W razie dodatkowych pytań, udzielimy Państwu wyjaśnień podczas bezpośredniej rozmowy z lekarzem wykonującym badanie.

•  Dlaczego planujemy  u Państwa to badanie?

Na podstawie zgłaszanych przez Państwa dolegliwości, badania fizykalnego i badań dodatkowych lekarz kierujący podejrzewa istnienie zmian chorobowych w obrębie jelita grubego. Niniejsze badanie pozwoli nam na dokładniejsze zdiagnozowanie przyczyny Państwa dolegliwości. W trakcie kolonoskopii nie tylko ogląda się błonę śluzową jelita grubego, ale można również pobrać wycinki ze zmian patologicznych. Najczęstszymi wskazaniami do wykonania badania są następujące dolegliwości: bóle brzucha, zmiana rytmu wypróżnień, zaparcia, biegunka, krwawienie do przewodu pokarmowego, anemia. Dodatkowe wskazania to: kontrola po leczeniu zachowawczym lub operacyjnym chorób jelita grubego, badanie profilaktyczne pacjentów z rodzin obciążonych chorobami jelita grubego (polipowatość rodzinna, choroby nowotworowe). Poza diagnostyką kolonoskopia wykorzystywana jest w zabiegach endoskopowych. Wskazaniami do kolonoskopii zabiegowej są: usuwanie polipów, tamowanie krwawienia, udrażnianie zwężeń.

• Przebieg badania

Badanie wykonuje się po odpowiednim oczyszczeniu jelita grubego z resztek pokarmowych i kału. W tym celu stosuje się doustne preparaty przeczyszczające. Zasady oczyszczenia jelita opisane są w osobnej ulotce, którą Państwo otrzymacie. 

Badanie polega na wprowadzeniu przez odbyt giętkiego wziernika (kolonoskopu), a następnie przesuwaniu go do dalszych odcinków jelita grubego. Dzięki kamerze umieszczonej na końcu kolonoskopu obraz z wnętrza jelita przekazywany jest na ekran monitora. Badanie może wywołać uczucie wzdęcia i parcia wynikające z wprowadzenia gazu (powietrze lub dwutlenek węgla) do światła jelita. Objawy te ustępują w trakcie wycofywania instrumentu i odsysania gazu. Należy je odróżnić od bólu, który może wystąpić w wyniku napinania się jelita oraz indywidualnej wrażliwości na bodźce bólowe. Ból jest szybko przemijający. Jego wystąpienie należy zgłosić lekarzowi przeprowadzającemu badanie.

W razie stwierdzenia zmian patologicznych w świetle jelita  pobiera się z nich wycinki do badania mikroskopowego. Używa się do tego celu specjalnych kleszczyków. Pobranie wycinków jest niebolesne.

W trakcie kolonoskopii możliwe jest również wykonanie zabiegów endoskopowych np. usuwanie polipów. Zabiegi endoskopowe są również niebolesne.

• Opis innych dostępnych metod

Alternatywnym sposobem diagnostyki schorzeń jelita grubego jest badanie radiologiczne z użyciem środka kontrastowego wprowadzonego doodbytniczo (tzw. wlew kontrastowy jelita grubego). Można również wykonać  tomografię komputerową lub tzw. wirtualną kolonoskopię .Podczas tych badań nie można jednak pobrać wycinków ze stwierdzonych zmian ani ich ewentualnie usunąć.

•  Możliwe powikłania

Każde badanie inwazyjne, jakim jest również kolonoskopia, może być przyczyną powikłań. Zdarzają się one jednak rzadko. Występują jedynie w 0,35% wszystkich wykonanych badań.  Są one nieco częstsze w przypadku wykonywania zabiegów endoskopowych np. polipektomii (1,9%). Do możliwych powikłań należy przedziurawienie ściany jelita. Występuje ono w 0,1% wykonanych badań i wymaga leczenia endoskopowego lub zabiegu operacyjnego. Kolejnym możliwym powikłaniem jest krwawienie do światła jelita grubego. Częstość występowania tego powikłania wynosi 0,3-2%. Krwawienie z reguły udaje się zatrzymać metodami endoskopowymi, lecz w wyjątkowych przypadkach wymaga leczenia operacyjnego. Rzadko (mniej niż 1%) zdarzają się powikłania ze strony układu sercowo-naczyniowego i oddechowego. Są one związane ze współistniejącymi schorzeniami tych narządów i ewentualnie stosowanymi podczas znieczulenia lekami. Bardzo rzadko zdarza się zasłabnięcie związane z pobudzeniami zakończeń  nerwowych znajdujących się w ścianie jelita. Dyskomfort związany z wprowadzeniem gazu do światła jelita nie jest traktowany jako powikłanie. Ustępuje w ciągu około godziny po badaniu.

•  Postępowanie po badaniu

Kolonoskopia diagnostyczna  wykonywana jest w trybie ambulatoryjnym. Po  badaniu można wrócić do domu. Po zakończeniu badania zalecana jest początkowo dieta lekkostrawna. Następnie jeśli nie występują niepokojące dolegliwości można wrócić do normalnej diety.

Zabiegi endoskopowe np. usuwanie dużych polipów  wykonuje się w trybie szpitalnym. Pacjent pozostaje w szpitalu zazwyczaj 24-48 godzin.

Mamy nadzieję, iż powyższe informacje pomogą Państwu w podjęciu świadomej decyzji na proponowanie badanie. W razie dodatkowych pytań prosimy o ich zadanie lekarzowi.

Informacje organizacyjne

Nasz Zakład Endoskopii może wykonać dziennie ograniczoną ilość badań, co powoduje niejednokrotnie wydłużony czas oczekiwania na termin badania, dlatego bardzo prosimy o możliwie wczesne informowanie o ewentualnej rezygnacji z ustalonego terminu, co pomoże nam skrócie kolejkę do badania. Ewentualną rezygnację, lub chęć zmiany terminu badania prosimy zgłaszać do rejestracji Zakładu Endoskopii pod numery telefonów: 12 4001555, 12 4001556, 12 4001557.

Przygotowanie do badania kolonoskopowego

Szanowni Państwo!

Aby móc dokładnie ocenić błonę śluzową jelita grubego w trakcie kolonoskopii, należy je odpowiednio przygotować, poprzez dokładne jego oczyszczenie. W tym celu  wymagana jest specjalna dieta oraz zastosowanie preparatu, który poprzez wywołanie biegunki ma za zadanie usunąć z jelita zalegające w nim resztki stolca.

•  Szczegółowy przebieg przygotowania:

4-5 dni przed badaniem: należy rozpocząć spożywanie pokarmów ubogoresztkowych (jasne pieczywo, makaron, banany itp.) oraz zaprzestanie spożywania  owoców i warzyw pestkowych  (np. winogron, truskawek, malin, pomidorów, kiwi, ogórków).

2 dni przed badaniem: Dieta lekkostrawna bez mleka. Nadal nie spożywać owoców i warzyw zawierających dużą ilość pestek oraz błonnika (ciemny chleb z ziarnami zbóż, płatki kukurydziane, owsianka). Unikać silnie barwiących warzyw (np. buraków). Należy pić niegazowane, klarowne płyny, takie jak: woda niegazowana, herbata, jasne klarowne soki, które nie barwią na czerwono lub fioletowo.

•  Dzień przed badaniem:

1. 1. Rano można zjeść lekkie śniadanie (np.: herbata, pszenna bułka, żółty ser, jajko).
   2. Między godziną 13⁰⁰ a 15⁰⁰ można zjeść klarowną zupę typu krem lub przecedzony

W godzinach popołudniowych  rozpoczyna się  oczyszczanie jelita odpowiednim preparatem. Dokładne instrukcje dotyczące przygotowania roztworów i sposobu postępowania są umieszczone w dołączonych do poszczególnych preparatów ulotkach. Ogólna zasada: roztwór preparatu pijemy powoli - 1 szklana na 15-20 minut

Po wypiciu preparatu do czasu badania nie wolno jeść, należy natomiast pić dowolną ilość niegazowanych, klarownych płynów wymienionych powyżej. Im więcej wypijemy, tym lepiej będzie przygotowane jelito do badania (co najmniej 1,5 -2 litry)

•  W dniu badania:

Jeżeli mamy jeszcze do wypicia preparat czyszczący jelito, należy jego spożywanie zakończyć najpóźniej 3 godziny przed rozpoczęciem badania. Należy również zażyć przyjmowane na stałe leki i popić je małą ilością wody, z wyjątkiem leków przeciwkrzepliwych lub hipoglikemizujących (doustne leki przeciwcukrzycowe, insulina). Osoby przyjmujące leki przeciwkrzepliwe i hipoglikemizujące  powinny się skonsultować z lekarzem odnośnie ich zażywania.

•  Po badaniu

Po zakończeniu badania zalecana jest początkowo dieta lekkostrawna. Następnie, jeżeli nie występują niepokojące dolegliwości, można wrócić do normalnej diety.

 W przypadku jakichkolwiek wątpliwości, chętnie odpowiemy na Państwa pytania.

Numery telefonów do Zakładu Endoskopii: rejestracja: 124001555, 124001556, 124001557, sekretariat: 124001550.          

Informacje dla Pacjenta o badaniu endoskopowej wstecznej cholangiopankreatografii (EWCP)

Szanowni Państwo,

Badanie EWCP wymaga Państwa zgody. Aby ułatwić Państwu podjęcie świadomej decyzji, w niniejszej ulotce przedstawiliśmy informacje o wskazaniach, sposobie przeprowadzenia badania, ewentualnych powikłaniach oraz metodach alternatywnych. W razie dodatkowych pytań, udzielimy Państwu wyjaśnień podczas bezpośredniej rozmowy z lekarzem wykonującym badanie.

•  Dlaczego planujemy u Państwu to badanie?

Badanie EWCP jest stosowane przede wszystkim do leczenia schorzeń dróg żółciowych i trzustki. Bardzo rzadko jest wykorzystywane do diagnostyki. Na podstawie zgłaszanych przez Państwa dolegliwości, badania fizykalnego i badań dodatkowych lekarz kierujący rozpoznał istnienie zmian chorobowych w obrębie dróg żółciowych lub trzustki np. obecność kamieni w drogach żółciowych, nowotwór trzustki czy dróg żółciowych. Niniejsze badanie pozwoli nam na ewentualne potwierdzenie diagnozy i jednoczesne przeprowadzenie zabiegu leczniczego np. usunięcie kamieni z dróg żółciowych, założenie protezy. Endoskopowa wsteczna cholaniopankreatografia łączy ze sobą technikę endoskopową i badanie radiologiczne.

• Przebieg badania

Badanie wykonuje się w znieczuleniu. Znieczulenie wykonuje lekarz anestezjolog. Po  znieczuleniu wprowadzamy przez usta endoskop (duodenoskop). Instrument przesuwany jest poprzez przełyk i żołądek do dwunastnicy w miejscu, gdzie uchodzą do niej drogi żółciowe i przewód trzustkowy. Miejsce to nazywa się brodawką Vatera. Następnie przez kanał endoskopu zakłada się plastikowy cewnik, który wprowadza się do dróg żółciowych lub trzustkowych. Poprzez ten cewnik podaje się środek kontrastujący, który wypełnia drogi żółciowe i/lub trzustkowe. Następnie przy użyciu aparatu rtg wykonuje się ich zdjęcia.  W przypadku stwierdzenia obecności kamieni w drogach żółciowych możliwe jest ich usuniecie. Zabieg ten poprzedza nacięcie ujścia dróg żółciowych specjalnym nożem elektrycznym (zabieg ten nazywa się endoskopową sfinkterotomią) i jest on niebolesny. Nacięcie to poszerza ujście dróg żółciowych i umożliwia np. usunięcie kamieni przy pomocy specjalnego koszyczka. W przypadku obecności dużych złogów możliwe jest ich rozkruszenie i następowe usunięcie. W przypadku stwierdzenia nowotworu głowy trzustki lub dróg żółciowych  upośledzającego odpływ żółci, czego konsekwencją jest żółtaczka, możliwe jest wprowadzenie protezy do dróg żółciowych. Umożliwia to swobodny odpływ żółci i likwiduje żółtaczkę. Wprowadzenie protezy jest poprzedzone endoskopową sfiknkertotomią.

•  Inne dostępne metody

Alternatywnym sposobem diagnostyki schorzeń dróg żółciowych i trzustki jest wykonanie cholngiopankreatografii rezonansu magnetycznego (MRCP). Jest to badanie nieinwazyjne i polega na podaniu dożylnie kontrastu wydzielanego przez wątrobę do dróg żółciowych oraz wykonanie badania rezonansu magnetycznego. Badanie to nie daje możliwości wykonania zabiegu leczniczego i dlatego alternatywnym sposobem leczenia kamicy dróg żółciowych lub żółtaczki spowodowanej nowotworem trzustki czy dróg żółciowych jest leczenie operacyjne.

• Możliwe powikłania

EWCP jest badaniem inwazyjnym i mogą mu towarzyszyć powikłania. Ich częstość waha się między 2-6%. Śmiertelność jest niewielka i wynosi 0,1-0,2 %. Występujące powikłania związane są ze stosowaniem leków znieczulających, podawaniem środka kontrastowego oraz samą techniką badania. Reakcje uczuleniowe na leki znieczulające, rozkurczowe oraz środek kontrastowy są bardzo rzadkie. Bardzo prosimy o poinformowanie lekarza o istniejących uczuleniach na leki lub środki kontrastowe zawierające jod.

Ponieważ w trakcie badania stosuje się promieniowanie rentgenowskie (w bardzo niewielkich dawkach) u kobiet w wieku rozrodczym obowiązkowo wymagane jest wykonanie testu ciążowego przed badaniem  EWCP .

Podanie środka kontrastowego do  przewodu trzustkowego może spowodować wystąpienie ostrego zapalenia trzustki. Najczęściej ma ono łagodny i szybko przemijający przebieg. Częstość tego powikłania ocenia się na 5-10 %.

Wykonanie nacięcia kanału brodawki Vatera (sfinkterotomia) może być przyczyną krwawienia, które udaje się opanować metodami endoskopowymi. Występuje ono u około 1-2% badań. Zabieg sfinkterotomii może być również przyczyną perforacji ściany dwunastnicy. Częstość występowania 0,3-0,6%.  Powikłanie to może wymagać leczenia operacyjnego.

Rzadko (poniżej 1%) zdarzają się powikłania ze strony układu sercowo-naczyniowego i oddechowego. Są one związane ze współistniejącymi schorzeniami tych narządów i stosowanymi lekami podczas znieczulenia ogólnego.

Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia powikłań, bardzo prosimy o poinformowanie lekarza o wszystkich zażywanych lekach(szczególnie lekach zmniejszających krzepliwość krwi (acenokumarol, aspiryna, tiklopidyna), uczuleniu na leki oraz wszystkich chorobach współistniejących, wszczepionych sztucznych zastawkach serca, skłonności do krwawień szczególnie po drobnych skaleczeniach lub uschnięciu zębów.

Ze względu na  możliwość wystąpienia powikłań badanie EWCP wymaga pobytu w szpitalu.

• Postępowanie po badaniu

Po zabiegu nie wolno jeść ani pić do czasu, kiedy lekarz ponownie na to zezwoli. Bardzo prosimy o jak najwcześniejsze poinformowanie pielęgniarki lub lekarza o wszystkich niepokojących Państwa objawach, takich jak utrzymujący się ból brzucha, nudności, wymioty, gorączka lub oddanie ciemnego lub krwistego stolca.

Mamy nadzieję, iż powyższe informacje pomogą Państwu w podjęciu świadomej decyzji i wyrażeniu zgody na proponowanie badanie.

Informacje organizacyjne

Zakład Endoskopii NSSU może wykonać dziennie ograniczoną ilość badań, co powoduje niejednokrotnie wydłużony czas oczekiwania na termin badania, dlatego bardzo prosimy o możliwie wczesne informowanie o ewentualnej rezygnacji z ustalonego terminu, co pomoże nam skrócić kolejkę do badania. Ewentualną rezygnację, lub chęć zmiany terminu badania, uprzejmie prosimy zgłaszać do rejestracji Zakładu Endoskopii pod numery telefonów: 12 4001555, 12 4001556, 12 4001557.