Aktualności

W latach 60.tych ubiegłego wieku nastąpił istotny rozwój onkologii okulistycznej, a Krakowska Klinika Okulistyki była jednym z trzech pierwszych ośrodków na świecie, w których wprowadzono do leczenia nowotworów wewnątrzgałkowych brachyterapię z zastosowaniem aplikatorów kobaltowych (Co 60).

Aplikatory kobaltowe (Co-60)

W 1968 r. Profesor Helena Żygulska-Mach zorganizowała trzeci europejski ośrodek nowoczesnego leczenia nowotworów wewnątrzgałkowych. Wprowadzono i opisano nowe metody leczenia guzów wewnątrzgałkowych (głównie czerniaka błony naczyniowej i siatkówczaka u dzieci) oraz metody chirurgicznego leczenia guzów przedniego odcinka gałki ocznej. Stosowano napromienianie radioaktywnym kobaltem (60 Co) i fotokoagulację lampą ksenonową. Zaledwie dwa lata po ogłoszeniu przez H.B. Stallarda wyników stosowania aplikatorów kobaltowych w leczeniu guzów wewnątrzgałkowych, metoda ta została wprowadzona w krakowskiej Klinice Okulistyki. W tym okresie brachyterapię stosowano jeszcze tylko w Klinice Okulistycznej kierowanej przez Profesora Leonidasa Zografosa w Lozannie. Pozostali europejscy i amerykańscy okuliści odnosili się bardzo sceptycznie do tej metody. Pierwsze publikacje z wynikami leczenia uzyskanymi w krakowskiej klinice ukazały się w 1972 r.

Strona tytułowa artykułu opublikowanego w 42 numerze „Kliniki Ocznej” w 1972 roku, wydanej z okazji XXXI Zjazdu Okulistów Polskich.

Brachyterapia stosowana w nowotworach wewnątrzgałkowych stopniowo znalazła zwolenników i stosowana jest z użyciem różnych pierwiastków radioaktywnych. Krakowska Klinika Okulistyki była do niedawna jedynym w Polsce i jednym z niewielu w Europie ośrodkiem stosującym brachyterapię w leczeniu nowotworów gałki ocznej, w związku z tym dysponuje bogatym materiałem klinicznym. Zastosowanie brachyterapii umożliwiło zachowanie gałki ocznej, często z użyteczną ostrością wzroku. Prawdopodobieństwo przeżycia pięciu i dziesięciu lat wynosiło odpowiednio 0.86 i 0.67. W celu zwiększenia stopnia uszkodzenia guza w większości przypadków używano dodatkowo fotokoagulacji ksenonowej. Stosowano również tę metodę jako jedyny sposób leczenia w przypadku małych guzów uzyskując dobre efekty, prawdopodobieństwo przeżycia 5 lat wynosiło 0.98.

Pierwsze wyniki otrzymywane przez Krakowską Klinikę ogłoszone w 1972 roku niewątpliwie miały wpływ na to, że metoda brachyterapii guzów zaczęła nabywać nowych zwolenników. Obecnie brachyterapia jest stosowana z użyciem różnych izotopów radioaktywnych, najczęściej aplikatorów jodowych (I-125) lub rutenowych (Ru-106). Izotopy te są stosowane w krakowskiej klinice od 1995 (Ru-106) i 1997 roku (I-125).

Aplikator jodowy I-125

Aplikator rutenowy Ru-106

W latach 1988-1989 krakowska Klinika Okulistyki włączona była w strukturę międzynarodowego programu badawczego dotyczącego siatkówczaka RICS. Program ten obejmował 14 państw z całego świata, a liczba przypadków klinicznych zgromadzonych przez nasz ośrodek była trzecia co do wielkości.

Od 1996 – 2004 r. kierownikiem kliniki była Profesor Maria Starzycka. W tym okresie dokonano oceny wyników leczenia nowotworów wewnątrzgałkowych u dorosłych i u dzieci brachyterapią, termoterapią przezźreniczną oraz analizie poddano przyczyny niepowodzeń po leczeniu brachyterapią rutenową i jodową. Określono też zasady postępowania w guzach wewnątrzgałkowych.

Dynamiczny rozwój onkologii okulistycznej spowodował, że w 2005 roku zmieniono nazwę naszego ośrodka na: Klinikę Okulistyki i Onkologii Okulistycznej Katedry Okulistyki Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Wyniki badań z zakresu diagnostyki i leczenia chorych przedstawiane były na krajowych i międzynarodowych zjazdach naukowych oraz wydawane były w polskich jak i zagranicznych pismach naukowych. Napromieniowanie guzów nie tylko dawało możliwość zachowania oka i często odpowiedniej ostrości wzroku, ale również zwiększyło współczynnik przeżywalności. Analizy wyników leczenia przy pomocy brachyterapii dowiodły, że najbardziej destrukcyjnym powikłaniem była wtórna jaskra. Zostały zaobserwowane również popromienna retinopatia, neuropatia i krwawienia do ciała szklistego, natomiast najczęstszym powikłaniem brachyterapii była zaćma.

W dniach 6-9 marca 2014 roku w Krakowie w Auli Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego odbyła się Międzynarodowa Konferencja "45th OOG Spring Meeting" zorganizowana przez Ophthalmic Oncology Group (OOG) oraz Klinikę Okulistyki i Onkologii Okulistycznej Katedry Okulistyki UJ CM. Do Krakowa przybyli czołowi specjaliści z zakresu onkologii okulistycznej z wielu ośrodków na świecie (ponad 80 osób z wiodących ośrodków onkologii okulistycznej), w tym z Niemiec, Wielkiej Brytanii, Izraela, Włoch, Szwajcarii, Norwegii, Francji i Holandii, by wspólnie dyskutować nad współczesnymi aspektami nowoczesnego diagnozowania i leczenia nowotworów oraz wyzwaniami w tym obszarze medycyny. W 2016 roku krakowska Klinika Okulistyki została włączona do programu CURE 2020 (grant agreement 667787). Jest jednym z 4 ośrodków europejskich biorących udział w stworzeniu nowych terapii czerniaka błony naczyniowej ze szczególnym uwzględnieniem przerzutów odległych czerniaka.

Do krakowskiej kliniki kierowani byli i są nadal pacjenci z terenu całej Polski. Dziennie w poradni onkologicznej Kliniki Okulistyki i Onkologii Okulistycznej przyjmowanych jest około 30 do 40 osób kierowanych z terenu całego kraju i pojedyncze osoby z zagranicy (Litwa, Łotwa, Ukraina, Anglia). Rocznie około 170 chorych jest leczonych z użyciem brachyterapii aplikatorami I-125, około 200 z użyciem aplikatorów z Ru-106 oraz ponad 40 pacjentów leczonych jest metodą radioterapii protonowej.

Galeria zdjęć z wydarzenia